Bezetting in Beeld

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verblijven in de provincie Zuid-Holland tienduizenden Duitse militairen. Ze verdedigen de kuststrook tegen een geallieerde invasie en wonen in bunkerstellingen. Ook landinwaarts bezetten ze de dorpen en steden. Behalve een karabijn nemen veel soldaten ook een camera mee. Ze laten zichzelf vereeuwigen en fotograferen hun kameraden ter herinnering aan hun diensttijd in Nederland. Tijdens hun toeristische uitstapjes in het begin van de bezetting nemen ze kiekjes van molens en tulpen. Ook de zee en het strand zijn een geliefd onderwerp. Als het Duitse leger na drie oorlogsjaren op steeds meer fronten verliest is het vakantiegevoel voorbij. De schaarste neemt toe, de sfeer verhardt en de lust tot fotograferen wordt minder. Letterlijk en figuurlijk verandert het perspectief. Op deze website komt de bezetting in beeld zoals de Duitse militairen dit vastlegden. De unieke amateurfoto’s tonen bezigheden tijdens dienst en vrije tijd, militaire oefeningen, werkzaamheden aan de kustverdedigingslinie de Atlantikwall, oorlogsgeweld, beslommeringen en alledaags straatbeeld tijdens bezettingstijd.

Soldatenkiekjes

Vanwege de opkomst van goedkope en makkelijk te bedienen kleine camera’s nam de hobbyfotografie in Duitsland in de jaren ‘30 een grote vlucht. Veel Duitse militairen hadden dan ook een camera en namen deze mee naar bezet gebied. ‘Gewapend’ met een kleine Agfabox of de duurdere Leica legden ze hun ervaringen in dienst van de Wehrmacht vast.

Structuur van de Atlantikwall

Voor alles wat de militairen in de kustverdediging nodig hadden werden kleine of grote bunkers gebouwd. De functies liepen uiteen van manschappenverblijf, commandopost, radaropstelling en communicatieknooppunt tot keuken, wateropslag en hospitaal. Om het gevecht te voeren waren er bunkers voor het geschut, observatie, vuurleiding en munitieopslag. 

Bezette kust

Vanaf 1939 werden verschillende Europese landen door het Duitse leger onder de voet gelopen. Na de capitulatie van het Nederlandse leger op 15 mei 1940 waren de gevechten in Zuid-Holland voorbij. Het Duitse bestuur had er baat bij dat de bevolking het gewone leven weer zo snel mogelijk oppakte en de strijd zou vergeten.

Verdedigingsgebieden in Zuid-Holland

In de provincie Zuid-Holland waren veel Duitse militairen gelegerd, vooral aan de kuststrook. Het afwisselende kustlandschap bepaalde echter de kwetsbaarheid voor geallieerde landingen en sommige plaatsen of gebieden waren van groter strategisch belang dan andere. De verdediging werd hier geïntensiveerd door meer bunkers, wapens en manschappen.