Kerstmatrozen

De uit Worms afkomstige Kurt Römer is twintig jaar oud als hij in september 1940 bij de 14. Schiffs-Stamm-Abteilung in Breda als rekruut aantreedt. Bij deze opleidingseenheid van de Kriegsmarine worden matrozen in verschillende disciplines van het vaarwezen onderwezen en klaargestoomd voor hun eerste functie aan boord van een oorlogsschip. Kurt begint als radiotelegrafist aan boord van een mijnenveger van de 2. Minensuch-Flottille die in de haven van Vlaardingen is gestationeerd. Voor de kerstviering mag de bemanning van boord. Ergens in een gevorderd gebouw aan de kade, dichtbij het schip, is voor hen een ruimte ingericht met kerstversiering. De luiken zijn gesloten en het bovenlicht is voorzien van verduisteringspapier om geen aandacht te trekken van Engelse vliegtuigen.

Vijf jonge matrozen vinden het een goed idee zich te laten fotograferen voor het thuisfront. De zittende bedachten een natuurlijke pose, terwijl de twee staande recht in de camera kijken, waarvan Kurt de linker is. Allen hebben een sigaret in de hand en een mist zichtbaar zijn pink. Ze plaatsen foto’s van hun geliefden in houdertjes op tafel zodat de vriendinnen aan de opgestuurde foto’s zien dat aan ze wordt gedacht. Links van het kerstboompje staat een kleine radio. Het is voor de Wehrmacht van belang aandacht te schenken aan kerstavond om het moreel van de militairen zo ver van huis en geliefden hoog te houden. Tot 1944 worden elk jaar speciale radio-uitzendingen verzorgd door de Großdeutscher Rundfunk. Propagandaminister Joseph Goebbels wil dat het programma bij alle volksgenoten die van hun families zijn gescheiden het gevoel oproept van een gezamenlijke beleving van de feestdagen. Onder censuur geselecteerde soldaten doen live vanuit verschillende frontgebieden de groeten aan moeder of vrouw. Het mag vooral niet sentimenteel worden. Daarnaast is er berichtgeving van het front, klinkt er muziek en verkondigt de hogere legerleiding ideologisch gekleurde boodschappen. De zogenaamde Weihnachtsringsendungen versterken de band tussen het thuisfront en de soldaten in bezet gebied. De uitzending van kerst 1942 is volgens vaktijdschriften uit die tijd door maar liefst honderd miljoen mensen in het gehele Duitse Rijk van Noord-Noorwegen tot Afrika beluisterd.

Meer foto’s in: Vrije tijd & vermaak