Leibesübungen
In Gouda staan Duitse soldaten van de 719e Infanterie-Division drie rijen dik opgesteld op de appelplaats voor hun legeringsgebouw waarvan de locatie onbekend is. Ze hebben hun militair verstrekte sportbroek- en schoenen aan en zijn klaar voor de verplichte dagelijkse lichaamsoefeningen (Leibesübungen). Lichaamsbeweging en -verzorging zijn een belangrijk onderdeel van de dagelijkse dienst binnen de Wehrmacht. Niet alleen gymnastiek, maar ook voetbal, tennis, zwemmen, hardlopen en atletiek zijn een veel voorkomend gefotografeerd tafereel in bezettingstijd. De militairen krijgen bij indiensttreding speciale sportkleding. In de zomer dragen ze een wit hemd met daarop de adelaar van het betreffende dienstvak en daaronder een korte broek en speciaal, dun roodbruin schoeisel. Die laatste twee zijn op de foto van Gouda goed zichtbaar. Voor en tijdens de oorlog verschijnen meerdere voorschriften met daarin uitleg over lichaamsbeweging voor militairen en er wordt zelfs periodiek een heus blad met de naam Sport der Wehrmacht uitgegeven. Volgens de voorschriften vormen sport en beweging een belangrijke basis voor de militaire opleiding. Het maakt soldaten behendig, snel en krachtig en verschaft ze discipline, uithoudingsvermogen en een ‘offensieve geest’ die op het slagveld noodzakelijk zijn. Daarnaast biedt sport ontspanning en versterkt het de onderlinge band tussen militairen. Ook nu wordt sport bij teambuilding vaak gebruikt. In de Duitse eenheden zijn zogenaamde Sportoffiziere en Sportunteroffiziere opgenomen om zich tegen de noodzakelijke lichaamsbeweging aan te bemoeien. Zo’n Sportunteroffizier ondersteunt de commandanten van de compagnieën en bataljons door in sportmaterialen te voorzien en die te onderhouden, het helpen opzetten van verschillende activiteiten en wedstrijden, en het bijhouden van de sportresultaten van individuele manschappen. De commandanten proberen de prestaties op te krikken met inspecties, wedstrijden en prestatietesten. Op de onderstaande foto gaat Major Breitkopf, een bataljonscommandant van dezelfde divisie uit Hoek van Holland, op de foto met voetballers op een van de (nog bestaande) voetbalvelden aan de Essenburgsingel in Rotterdam. Misschien probeert hij ze over te halen om tegen een militair elftal te spelen. Dit komt maar zelden voor, vaker spelen teams uit verschillende Duitse eenheden tegen elkaar en worden de wedstrijden heel fanatiek opgepakt. Er vallen prijzen te winnen, maar vooral de drang om de beste te zijn overheerst in de militaire mannencultuur.