Onder zeeniveau

Duitse militairen hebben voordat ze in de provincie aankomen al een typisch beeld van ‘Holland’ met bloemenvelden, klederdracht, koeien, weilanden en molens. Een beeld dat in eigen land door schoolplaten, boeken en ansichtkaarten is gevormd. Ondanks deze eenzijdige belichting van het ‘lieflijke’ Nederlandse landschap bevestigen de militairen dit graag voor het thuisfront onder het mom van ‘wij zijn hier toch maar mooi en alles gaat goed’. Wanneer ze de typische taferelen tegenkomen worden die dan ook massaal vastgelegd. Ook de Duitse propaganda voedt het stereotype beeld. Diverse publicaties en activiteiten voor de militairen gaan louter in op de wetenswaardigheden van de Nederlandse cultuurhistorie en de typische bouwwerken. Vooral de molens spreken tot de verbeelding, niet alleen vanwege het uiterlijk, maar ook door hun functie.

Kinderdijk is een van de plekken in Zuid-Holland waar Duitsers voor het eerst in aanraking komen met molens die polders droogmalen in plaats van meel malen of hout zagen. Dat dit voor velen een bijzonderheid is blijkt niet alleen uit de uitleg in Duitse boeken, maar ook uit de bijschriften in persoonlijke fotoalbums. De Kriegsmarine-militair die op de foto voor een van de molens in Kinderdijk poseert, schrijft een flink stuk over nut en noodzaak om “das hochliegende Grundwasser vom Meer in die Kanale hoch zu pumpen”. Over het waarom schrijft hij enigszins verwonderd: “Holland liegt tiefer als Meeres-Spiegel!” Hij wijdt twee pagina’s aan de Kinderdijkse molens bij Elshout en het omringende landschap. Ook de bruggen, boezems en kanalen vallen hem op en komen op de gevoelige plaat. Op andere foto´s legt hij ook het leven van de molenaar vast. We weten niet of de militair ter plekke uitleg heeft gevraagd of dat hij dit later heeft opgezocht tijdens het inplakken van zijn album. Het is wel duidelijk dat hij niet de enige is die waardering heeft voor de molens en het landschap. Jaarlijks poseren honderdduizenden toeristen voor de iconische bouwwerken en het gebied werd in 1997 door UNESCO erkend als werelderfgoed.

Geraadpleegde bronnen:
Halm, E., Die Niederlande in deutscher Sicht (Berlin/Leipzig, 1941).

Meer foto’s in: Duits toerisme